ΧΑΠ είναι τα αρχικά του όρου Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. Σημαίνει ότι η βλάβη των πνευμόνων εμποδίζει τη σωστή λειτουργία τους. Δεν υπάρχει ίαση, αλλά υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να περιορίσουν την επιδείνωση της κατάστασης.
Όταν κανείς πάσχει από ΧΑΠ, οι αεραγωγοί στους πνεύμονές του έχουν υποστεί μόνιμη βλάβη. Η βλάβη αυτή προκαλείται συνήθως από το κάπνισμα. Άλλες αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν ΧΑΠ είναι η εισπνοή άλλων δηλητηριωδών χημικών ουσιών (ενδεχομένως μέσω μακροχρόνιας έκθεσης σε σοβαρή ατμοσφαιρική ρύπανση) και ορισμένες κληρονομικές γενετικές καταστάσεις.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι πνευμονικής βλάβης που προκαλούν ΧΑΠ. Ο ένας είναι η βρογχίτιδα, όπου οι αεραγωγοί στενεύουν και φλεγμαίνουν, καθιστώντας δυσκολότερη την αναπνοή. Οι πνεύμονες μπορεί επίσης να παράγουν υπερβολική ποσότητα βλέννας, η οποία προκαλεί βήχα. Η βρογχίτιδα που προκαλείται από τη ΧΑΠ διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν είναι το ίδιο με την οξεία βρογχίτιδα, που προκαλείται από λοίμωξη και είναι παροδική κατάσταση.
Ο άλλος τύπος βλάβης είναι το εμφύσημα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τμήματα των πνευμόνων να χάνουν την ελαστικότητά τους και να μην μπορούν να συμπιέσουν σωστά τον αέρα. Όταν ο πάσχων εκπνέει, μια ποσότητα αέρα παγιδεύεται στους πνεύμονές τους. Έτσι, δεν παίρνει την πλήρη ποσότητα φρέσκου αέρα όταν εισπνέει.
Το να έχει κανείς ΧΑΠ μπορεί να σημαίνει ότι έχει είτε βρογχίτιδα είτε εμφύσημα, ή και τα δύο ταυτόχρονα.
Τα κύρια συμπτώματα της ΧΑΠ είναι ο βήχας και η δύσπνοια. Ο βήχας μπορεί να διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δύσπνοια μπορεί να εμφανίζεται ακόμα και σε απλές δραστηριότητες, όπως κατά τη βόλτα ή στις καθημερινές δουλειές του σπιτιού.
Μερικές φορές μπορεί να εμφανιστούν κρίσεις, όταν τα συμπτώματα της ΧΑΠ χειροτερεύουν ξαφνικά πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο. Οι καταστάσεις αυτές χαρακτηρίζονται με τον όρο «παροξύνσεις».
Ένας καπνιστής μπορεί να συνηθίσει τον βήχα και να τον θεωρεί φυσιολογικό. Όμως ο βήχας μπορεί να είναι σημάδι βλάβης των πνευμόνων, γι’ αυτό είναι σημαντικό να τον ελέγξει ένας πνευμονολόγος.
Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες, που όμως δε μπορούν να αποκαταστήσουν τη βλάβη στους πνεύμονες, αλλά μπορούν να σταματήσουν την εξέλιξή της και να μειώσουν τα συμπτώματα.
Πολλοί άνθρωποι ζουν με τη ΧΑΠ για πολλά χρόνια χωρίς να χειροτερεύει. Άλλοι όμως χειροτερεύουν ταχύτερα και ορισμένοι πεθαίνουν μέσα σε λίγα χρόνια από τη διάγνωση.
Η διακοπή του καπνίσματος βοηθά στην επιβράδυνση της βλάβης που προκαλεί η ΧΑΠ. Τα αποτελέσματα είναι επίσης καλύτερα αν τα συμπτώματα δεν είναι σοβαρά τη στιγμή που κάποιος ξεκινά να λαμβάνει για πρώτη φορά θεραπεία. Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους είναι και αυτή σημαντική στην προσπάθεια αντιμετώπισης των συμπτωμάτων.
Η ΧΑΠ είναι μια συστηματική νόσος και μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη σε ορισμένους ανθρώπους.
Ο ασθενής θα πρέπει να εξετάζεται από έναν Πνευμονολόγο τουλάχιστον κάθε έξι μήνες, ανάλογα με το πόσο σοβαρά είναι τα συμπτώματά του. Οι τακτικές εξετάσεις βοηθούν τον γιατρό να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής και φυσικά την εξέλιξη της ΧΑΠ.
