Άρθρο του EUROPEAN RESPIRATORY Journal (06/2023) για τις επιπτώσεις στην υγεία του ηλεκτρονικού τσιγάρου αναφέρει ότι:
«το άτμισμα σχετίζεται με οξείες και χρόνιες κυτταρικές, δομικές και λειτουργικές αλλαγές του πνεύμονα, ικανές να προκαλέσουν σημαντικές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες για την αναπνευστική υγεία των ατμιστών».
Ενώ ο αριθμός των ενεργών καπνιστών έχει σημειώσει πτώση κατά περίπου 60% από τα μέσα της δεκαετίας του ‘60, αυτή η πρόοδος αντισταθμίστηκε από την ταχεία αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων, η οποία πολλαπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία και αυξήθηκε ακόμη περισσότερο κατά την πρόσφατη πανδημία COVID-19. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις υποδηλώνουν παγκόσμια επίπτωση του ατμίσματος ηλεκτρονικών τσιγάρων 8% και 12% σε γυναίκες και άνδρες, αντίστοιχα.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα διαφημίζονται συνήθως ως εναλλακτική λύση χαμηλού κινδύνου έναντι του συμβατικού καπνίσματος όσον αφορά τις δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, ωστόσο λόγω της σχετικής καινοτομίας τους και της προτιμώμενης χρήσης τους από τη νέα γενιά, με υψηλότερο δυναμικό αναγέννησης των ιστών, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στους ανθρώπους είναι ακόμη άγνωστες.
Εκτεταμένες προκλινικές μελέτες σε ζωικά μοντέλα υποδεικνύουν ένα ευρύ φάσμα επιβλαβών βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων στο καρδιαγγειακό, το νευρολογικό και το αναπαραγωγικό σύστημα, καθώς και στην ανάπτυξη του εμβρύου στη μήτρα.
Στις επιδράσεις που έχουν προταθεί ότι το άτμισμα προκαλεί στο αναπνευστικό σύστημα συμπεριλαμβάνονται ο ερεθισμός των ανώτερων και κατώτερων αεραγωγών, ο βήχας, η βρογχίτιδα, η αυξημένη αντίσταση των αεραγωγών, ο τραυματισμός του πνεύμονα που σχετίζεται με το ηλεκτρονικό τσιγάρο ή το προϊόν ατμίσματος (EVALI), η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και ο καρκίνος του πνεύμονα. Μόνο για την περίοδο μεταξύ 03/2019 και 03/2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε 60 θανάτους στις ΗΠΑ εξ αιτίας του ατμίσματος ηλεκτρονικών τσιγάρων, ωστόσο οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του ατμίσματος ηλεκτρονικού τσιγάρου στη δομή και τη λειτουργία των πνευμόνων εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο διαμάχης ανάμεσα σε επιστήμονες, νομοθέτες και χρήστες.
Οι επιπτώσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων στην υγεία συνδέονται άμεσα με τη σύνθεση των υγρών του ηλεκτρονικού τσιγάρου και των παραγόμενων αερολυμάτων, τα οποία έχουν αποδειχθεί ότι περιέχουν περισσότερες από 80 διαφορετικές ενώσεις σε διάφορες συγκεντρώσεις, ανάλογα με τις μάρκες, τα μοντέλα και τις γεύσεις. Ο ερεθισμός των αεραγωγών έχει συνδεθεί κυρίως με τις γλυκόλες, το κυρίαρχο συστατικό του υγρού ηλεκτρονικού τσιγάρου, οι οποίες από μόνες τους δεν θεωρούνται επιβλαβείς, αλλά όταν θερμαίνονται μπορεί να σχηματίσουν ερεθιστικά ή ακόμη και επιβλαβή συστατικά στον εισπνεόμενο ατμό. Αντίθετα, η in vitro τοξικότητα σχετίζεται κυρίως με το περιεχόμενο διαφορετικών γεύσεων (π.χ. μπανάνα, κανέλα και μέντα). Εκτός από τις γλυκόλες και το νερό, ένα άλλο συστατικό που βρίσκεται σταθερά στο e-liquid είναι η νικοτίνη, το κύριο εθιστικό διεγερτικό στα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα συμβατικά τσιγάρα. Ανάλογα με το προϊόν ηλεκτρονικού υγρού, μία εισπνοή από μια συσκευή ηλεκτρονικού τσιγάρου μπορεί να περιέχει έως και 35 mg νικοτίνης και τα ανιχνευόμενα επίπεδα νικοτίνης συνήθως υπερβαίνουν τις συγκεντρώσεις που αποκαλύπτει ο κατασκευαστής. Σημειωτέον, η νικοτίνη έχει επίσης ανιχνευθεί στα λεγόμενα e-liquid προϊόντα χωρίς νικοτίνη.
Ευρήματα πρόσφατων μελετών υπογραμμίζουν τις επιβλαβείς επιπτώσεις του ατμίσματος ηλεκτρονικού τσιγάρου, ειδικά όταν περιέχει νικοτίνη. Η εντατική έκθεση στο άτμισμα μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή, διαταραχές των κυττάρων και αλλοιώσεις στη μηχανική των πνευμόνων. Αυτά τα αποτελέσματα ενισχύουν την άποψη ότι η νικοτίνη είναι επιβλαβής ακόμη και στα ηλεκτρονικά τσιγάρα με μακροχρόνιες επιπτώσεις και μας υπενθυμίζει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και προσοχή στη χρήση τους.
Επιπλέον, το άτμισμα νικοτίνης και η αυξανόμενη δημοφιλία των ηλεκτρονικών τσιγάρων, ιδίως ανάμεσα σε έφηβους και νεαρούς ενήλικες που δεν κάπνιζαν ποτέ παραδοσιακά τσιγάρα, αποτελούν μια νέα πρόκληση σχετικά με την υγεία των πνευμόνων για τους πνευμονολόγους, τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και τους χρήστες.
